SOS Melkkefir

Melkkefirkorrels horen er, eenmaal geactiveerd, uit te zien als kleine bloemkooltjes.  Over het algemeen vermenigvuldigen ze zich ook erg snel (al is dit geen noodzaak), zodat je vaak al binnen de paar weken zelf kefirkorrels weg kan gaan geven.  Echter het loopt niet altijd van een leien dakje: soms lijk hij er gewoon geen zin in te hebben, wat je ook onderneemt....

Melkkefir: je nieuwe huisdier

Het eerste wat je in je achterhoofd moet houden is dat melkkefirkorrels levende wezens zijn: je moet ze dus voldoende eten geven en zoveel mogelijk beschermen tegen stress.  Geef ze gerust een naam en behandel ze als je huisdier, want ze hebben best wat aandacht nodig!

Geef je kefir voldoende te eten

Regel 1 klinkt erg eenvoudig: hoe meer korrels je hebt, hoe meer melk je dus nodig hebt, gezien ze zich voeden aan de melksuikers die in melk zitten.  Zodra ze zonder melksuikers (lactose) komen te zitten verhongeren ze.  Dit is niet altijd vanzelfsprekend, want kefir kan snel in hoeveelheid toenemen of afnemen.  Daarom is het verstandig wekelijks je hoeveelheid korrels te wegen.

Een ideale verhouding is 1 deel kefirkorrels versus 10 delen melk (oftewel 10g korrels op 100ml melk) en dit ongeveer elke 24u opnieuw.  

Welke melk is het meest geschikt?

Welke melk je kiest is volledig jouw keuze: geitenmelk (dunner resultaat), schapenmelk (romiger resultaat), koemelk,.... het maakt niet uit, alle dierlijke melk is prima.  

Hoe voller de melk, hoe romiger het resultaat.  Je kan melk gebruiken van bij de boer, of gewoon gepasteuriseerde melk uit de winkel.  Indien je kefirkorrels niet aangroeien kan je eventueel experimenteren met andere soorten/merken melk, om te kijken of ze op de ene anders reageren dan de andere. Houd in je achterhoofd dat commerciële melk soms (over)gepasteuriseerd is, iets waar de korrels niet van houden.

Lactosevrije melk is een no-go!

Wat je sowieso beter niet kan gebruiken is lactosevrije melk, omdat hier de melksuikers kunstmatig verwijderd werden en je je korrels dus niet kan voeden.

Als alternatief wordt er soms wel eens geëxperimenteerd met kokosmelk als alternatief.  Dit kan, maar het is erg belastend voor de korrels.  Indien je dit graag wil proberen kan je het beter doen met een overschotje aan korrels, waarbij je afwisselt met gewone melk zodat de korrels op tijd terug gevoed worden.

Hoe je je kefir een handje kan helpen

De korrels hebben dus de juiste voeding in de juiste verhoudingen nodig om te kunnen overleven.  Bovendien moeten ze deze voeding ook optimaal kunnen opnemen, en daar moet jij ze soms een handje mee helpen.

Vaak zijn melkkefirkorrels in het begin erg klein, echter naar mate ze aan kracht winnen groeien ze in grootte en aantal.  Zodra je merkt dat ze groeien in grootte, maar niet in aantal is het verstandig ze voorzichtig te splitsen door ze zachtjes met schone handen tussen de vingers open te wrijven.  Hierdoor vergroot het oppervlak waarmee de korrels in contact komen met de melk, zodat ze de voeding beter kunnen opnemen.  Je zal merken dat ze zich terug beter voelen wanneer ze zich opnieuw gaan vermenigvuldigen.

Om dezelfde redenen is het ook aangewezen om af en toe je pot eens een duwtje te geven, zodat de korrels zich opnieuw mengen met de melk en weer met de voeding in aanraking komen.

Impact van temperatuur

Houd er ook rekening mee dat de temperatuur een belangrijke rol speelt bij het fermentatieproces: lagere temperaturen vertragen de fermentatie en de groei van de korrels, hogere temperaturen versnellen het proces.  De ideale temperatuur ligt rond de 22-25°C en is bij voorkeur stabiel.  In de zomer kan je bij hogere temperaturen dus best de verhouding kefir/melk aanpassen (maw iets meer melk gebruiken voor je volume korrels) om er zeker van te zijn dat de kefir voldoende voeding krijgt.  Mogelijk wil je ook iets sneller "oogsten" dan na 24u.  In de winter bij koudere temperaturen kan je eventueel langer wachten, tot 48u. 

Indien je niet helemaal zeker wanneer je kefir klaar is kan je best regelmatig nagaan of er al een gelige substantie te zien is: op dit punt is je kefir al net te ver en zal hij vanaf nu eerder vloeibaarder worden.  Dan weet je voor de volgende oogst dat je net iets minder lang moet wachten.

Moet je kefirkorrels spoelen?

Soms lees je dat je je korrels onder stromend water schoon moet maken.  Dat is echter niet echt nodig: je kan het gerust eens doen, maar om de ideale omgeving van de kefir zo min mogelijk te verstoren kan je ze beter met rust laten en gewoon elke keer verse melk geven, zonder spoelen.

Enkele magische tips

Indien het met deze standaard aandachtspunten nog niet helemaal wil lukken hebben we ook nog enkele magische tips (best niet allemaal tegelijk toepassen):

• voeg eventueel een lepeltje melkpoeder toe.  Melkpoeder bevat veel lactose en dus veel voeding voor de korrels
• voeg eventueel eens een stukje gedroogd fruit toe (let wel, ongezwaveld, bij voorkeur biologisch), zoals een dadel of een vijg
• voeg eventueel eens een lepeltje (biologische) rietsuiker extra toe.

Is vloeibare melkkefir fout?

Ook al wordt je kefir vrij vloeibaar en is er niet langer scheiding tussen melk en wei, dit betekent nog niet noodzakelijk dat hij slecht is.  Hij zal wellicht hooguit wat zuriger zijn geworden.

Heb jij nog andere tips?  Laat ze dan zeker onderstaand na!

Relevante producten: