Over probiotica, kombucha en yoghurt

Ons microbioom is in gevaar

In onze darmen zijn 400 tot 600 bacteriestammen aanwezig. Deze bacteriën ondersteunen vele belangrijke functies in het lichaam. Helaas stelt het moderne leven ons bloot aan externe factoren die het microbioom van de darm beschadigen.  Enkele voorbeelden van boosdoeners zijn:

• Een dieet vol suiker en geraffineerde voedingsmiddelen
• Stress
• Het nemen van antibiotica
• Chemicaliën in voedsel en water

Al deze factoren doden de goede bacteriën die in onze darmen leven, en maken ruimte voor potentieel schadelijke bacteriën, virussen en schimmels om te groeien.

Hoe komen levende bacteriën in gefermenteerde producten?

Gefermenteerde voedingsmiddelen zijn voedingsmiddelen en dranken die een gecontroleerde groei van bacteriën of gisten hebben ondergaan via een fermentatieproces. Tijdens fermentatie breken microbiële soorten zoals bacteriën of gisten voedseldeeltjes zoals suikers af tot andere producten zoals organische gassen of alcohol. Wanneer je deze producten eet of drinkt, consumeer je ook de levende bacteriën die tot het fermentatieproces hebben geleid.

Gezondheidsvoordelen van gefermenteerde voeding en probiotica

Het duurt meestal ongeveer twee weken voor probiotische bacteriën effect beginnen te krijgen. Voordelen van het innemen van voedingsmiddelen met probiotica of een probiotisch supplement kunnen zijn:

• Betere spijsvertering
  Een van de eerste positieve effecten van een kwalitatief probioticum is een betere spijsvertering, oftewel een vermindering van symptomen zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en maagpijn
  
  
• Regelmatigere stoelgang
  Wanneer de gezonde balans van je darmbacteriën wordt verstoord, kan dit gemakkelijk leiden tot diarree of constipatie.  Het herstellen van de balans van nuttige bacteriën in de darmen helpt bij het reguleren van de stoelgang. 
  
  
• Verbeterde immuunfunctie
  80% van ons immuunsysteem bevindt zich in de darmen. Als gevolg hiervan speelt een gezonde balans van darmbacteriën een cruciale rol bij de ondersteuning van het immuunsysteem.
  
  
• Meer energie
  Het lichaam haalt zijn energie uit de voedingsstoffen in de voeding. Probiotica helpen een gezonde balans van goede bacteriën in de darmen te herstellen om een goede opname van voedingsstoffen te ondersteunen.
  
  
• Beter humeur
  De darm produceert een aantal van dezelfde neurotransmitters als de hersenen, waaronder het gelukshormoon serotonine.  Een onbalans in je darmbacteriën en ontstekingen in je darmen kunnen de hoeveelheid geproduceerde serotonine verminderen, wat een negatieve invloed heeft op je humeur.
  
  
• Potentieel gewichtsverlies
  Je darmbacteriën beïnvloeden je metabolisme. Ze kunnen ook het verlangen naar voedsel beïnvloeden. Het herstellen van een gezonde balans van darmbacteriën vermindert het hunkeren naar voedsel, reguleert de stofwisseling en verbetert de opname van voedingsstoffen.
  
  
• Verbeterde geestelijke gezondheid
  Darmbacteriën produceren veel hormonen en neurotransmitters die je stemming beïnvloeden. Veranderingen in de samenstelling van de darmbacteriën kunnen invloed hebben op hoe deze neurotransmitters worden geproduceerd en naar de hersenen worden gestuurd. Lage niveaus van serotonine en dopamine worden in verband gebracht met angst en depressie.

Verschillende soorten probiotica

Er zijn ongeveer 30.000 soorten bacteriën gekend.  Slechts 400 tot 600 van deze soorten komen van nature voor in de menselijke darm.

Verschillende probiotische bronnen bevatten verschillende stammen van deze bacteriën. Sommige daarvan zijn menselijke stammen, terwijl andere dat niet zijn. Een effectief probiotisch supplement zou alleen menselijke stammen moeten bevatten. Gefermenteerd voedsel bevat daarentegen vaak geen menselijke stammen.

Zo zijn ook de meest gebruikte bacteriestammen in het fermentatieproces van yoghurt bacteriestammen die in koemelk voorkomen. Deze stammen werken goed in yoghurt, maar ze kunnen zich niet vestigen in de darm. In plaats daarvan zijn ze tijdelijke gasten tot je volgende stoelgang. 

Menselijke stammen kunnen zich wel vestigen in de darm waar ze aan de slag kunnen om je gezondheid te ondersteunen. Enkele van de bekendste menselijke bacteriesoorten zijn Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces, Streptococcus, Enterococcus, Escherichia, en Bacillus.

Is kombucha drinken dan nutteloos?

Nee hoor!  Kombucha wordt al eeuwen lang geprezen om zijn vele gezondheidsvoordelen, waaronder: 

• een verbeterde spijsvertering:
  tijdens het fermentatieproces blijven sommige bacteriën en gisten uit de scoby achter in de Kombucha.  Eerlijkheidshalve vermelden we er wel bij dat de uitdaging is dat het vaak moeilijk is om precies te weten hoeveel/welke bacteriën en gisten er aanwezig zijn.  Dit verschilt vaak ook sterk per cultuur.  
  Kombucha bevat ook spijsverteringsenzymen die helpen om eiwitten en sacchariden in de darm af te breken, zodat het spijsverteringsstelsel efficiënter werkt.  Bovendien zou kombucha ook, net als appelazijn, de stofwisseling bevorderen als het voor de maaltijd wordt genuttigd.  De samentrekkende eigenschappen verbeteren het vermogen van de maag om maaltijden te verteren en de maag sneller leeg te maken. 
  
  
• doden van bacteriën en gisten:
  kombucha (gemaakt van groene thee) is rijk aan polyfenolen, wat stoffen zijn waarvan bekend is dat ze de groei van ongewenste bacteriën en gisten, zoals Candida, verminderen.  Belangrijk hierbij is wel dat -zeker commerciële kombucha- vaak een hoog suikergehalte heeft. Ongewenste bacteriën en gisten houden van suiker, dus het drinken van een suikerrijke drank kan juist het tegenovergestelde doen en deze ziekteverwekkers voeden.  Als je kombucha gebruikt, kies dan voor een huisgemaakte of suikerarme variant.
  
  
• gewichtsverlies:
  wanneer Kombucha gemaakt is van groene thee, kan het helpen bij gewichtsverlies. Er zijn verschillende studies die een verband leggen tussen groene thee-extract en gewichtsverlies.  Houd ook hier rekening met het suikergehalte van de kombucha: dit kan een averechts effect hebben op de potentiële gewichtsverlies-voordelen .
  
  
• antioxidanten:
  Kombucha bevat een hoog gehalte aan antioxidanten, die helpen de lichaamscellen te beschermen tegen oxidatieve schade door omgevingsfactoren. 
  
  
• ontgiften:
  ontgiften betekent zoveel als komaf maken met de gifstoffen in ons lichaam. Kombucha zit boordevol gluconzuur, een stofje dat ook voor komt in bijvoorbeeld fruit, honing en wijn. Gluconzuur kan zich binden aan gifstoffen in het lichaam en ze helpen uitdrijven.
  
  
• bron van vitamine:
  Gefermenteerd voedsel, dus ook kombucha, is rijk aan vitamine B12 omdat het door bacteriën kan worden aangemaakt. Met regelmaat een glaasje kombucha nuttigen kan dus zorgen voor voldoende vitamine B12 inname.  Verder komen er tijdens het fermentatieproces ook nog vitamine A, andere vitaminen van het B-complex en vitamine K vrij. Door een verbeterde darmwerking worden de vitaminen ook beter opgenomen, wat een positief effect op het immuunsysteem kan hebben.
  
  
• je wordt er blij van:
  vitamine B12 is een stemmingsverbeteraar, dus kombucha drinken kan je ook gelukkiger maken!
  
  

Er is tot op heden spijtig genoeg nog steeds weinig wetenschappelijk bewijs dat deze gezondheidsvoordelen ondersteunt.

Hoe zit het dan met yoghurt?

Yoghurt ontstaat wanneer melk wordt gefermenteerd.  Deze fermentatie gebeurt meestal met "melkspecifieke" bacteriën (d.w.z. bacteriën die levensvatbaar, actief en overvloedig aanwezig zijn in de melk).

Yoghurt wordt vaak geprezen om zijn hoge hoeveelheid calcium en eiwitten, en om zijn positieve invloed op de spijsvertering dankzij de probiotische bacteriën in de yoghurt.

Traditionele koemelkyoghurt bevat echter ook lactose. Ongeveer 65% van de volwassen wereldbevolking is lactose-intolerant. Het eten van zuivel kan resulteren in winderigheid, een opgeblazen gevoel en diarree.

Net als bij kombucha waarschuwen we ook hier voor de commerciële varianten die vaak onnodig veel toegevoegde suikers en kunstmatige zoetstoffen bevatten.  Suikers en kunstmatige zoetstoffen verstoren het gezonde evenwicht van darmbacteriën en voeden zelfs de groei van potentieel schadelijke bacteriën en gisten in je darmen.  Als je een gevoelige darm, lekkende darm of een chronische ziekte hebt, kunnen de toegevoegde suikers en smaakstoffen niet goed werken voor je darmen en je algehele welzijn. 

Conclusie

Yoghurt en kombucha zijn beide gefermenteerde producten die probiotische bacteriën bevatten die het microbioom van de darm tijdelijk kunnen versterken. De bacteriestammen in yoghurt en kombucha zijn echter stammen die zich niet in de menselijke darm kunnen nestelen, terwijl probiotische supplementen menselijke stammen gebruiken voor voordelen op lange termijn.

Als je kiest voor huisgemaakte kombucha en yoghurt zonder toegevoegde suikers en smaakstoffen, dan is het nuttigen ervan nog steeds een goed idee: je vergroot het scala aan voedingsmiddelen die een positieve bijdrage kunnen leveren en kunnen bijdragen aan een goede gezondheid.

Relevante producten: